ความเป็นมาของการสื่อสารมวลชน

ความเป็นมาของการสื่อสารมวลชน
     การสื่อสาร หรือการสื่อความหมายของมนุษย์ เชื่อกันว่า มีมาตั้งแต่สมัยโบราณพร้อมๆ กับการเกิดสังคมมนุษย์ และมีวิวัฒนาการมาเป็นลำดับ ดังได้กล่าวมาแล้ว ส่วนการสื่อสารในลักษณะที่เรียกว่าเป็นการสื่อสารมวลชนนั้น เชื่อว่าเกิดขึ้นในยุคที่มนุษย์มีที่อยู่อาศัยรวมกันเป็นหลักแหล่ง เกิดเป็นกลุ่มสังคมและชุมชนขึ้น มีความจำเป็นต้องแจ้งข่าวสารจากผู้นำกลุ่มสังคม ไปยังคนในกลุ่มสังคมเดียวกัน อาจจะด้วยความจำเป็นในการดำรงชีวิต การปกครอง หรือความปลอดภัยของชุมชน รูปแบบ วิธีการ ของการสื่อสารมวลชนของมนุษย์ยุคแรกๆ นั้น เราไม่อาจค้นหาหลักฐานที่แสดงถึงการสื่อสารมวลชนได้อย่างชัดเจน เพียงอาศัยข้อสันนิษฐานจากวิธีการสื่อสารอย่างง่ายที่อาจเป็นไปได้ เช่น ใช้สัญญาณควันไฟ เสียงกลอง การขีดเขียนสัญลักษณ์ เป็นต้น ต่อมาเมื่อชุมชนขยายตัวขึ้น มีการติดต่อค้าขาย แลกเปลี่ยนผลผลิตระหว่างชุมชนมากขึ้น การสื่อสารมวลชนก็ขยายตัวพัฒนารูปแบบการสื่อสารไปตามพัฒนาการทางสังคมด้านอื่น
แหล่งชุมชนที่เชื่อว่าเป็นชุมชนขนาดใหญ่ ที่มีความเจริญก้าวหน้า และเป็นแหล่งกำเนิด อารยธรรม การสื่อสารของโลก ได้แก่
1. บริเวณลุมแม่น้ำไนล์ ตอนเหนือของทวีปแอฟริกา ที่ตั้งของประเทศอียิปต์ในปัจจุบัน
2. บริเวณลุ่มแม่น้ำเว้ ตอนเหนือของประเทศจีนในปัจจุบัน
3. บริเวณลุ่มแม่น้ำสินธุ ประเทศอินเดีย
    พัฒนาการของการสื่อสารมวลชน มีความสัมพันธ์โดยตรงกับการค้นพบ การประดิษฐ์วัสดุ อุปกรณ์เพื่อการบันทึก และเผยแพร่ข่าวสาร จึงอาจแบ่งยุคของการสื่อสารมวลชน ตามลำดับช่วงเวลาของการรู้จักประดิษฐ์คิดค้นสิ่งต่างๆ ดังนี้ คือ

1. ยุคก่อนการใช้ตัวอักษร
    สิ่งที่แสดงถึงการถ่ายทอดความรู้ข่าวสารในยุคนั้น ได้แก่ ภาพเขียนตามผนังถ้ำ ซึ่งมีหลักฐานปรากฎให้เห็นอยู่ในที่ต่างๆ ทั่วโลก รวมทั้งในประเทศไทยก็มีอยู่หลายแห่ง ส่วนใหญ่เป็นภาพของสัตว์ป่าหลายชนิด บางชนิดได้สูญพันธุ์จากโลกไปแล้ว นอกจากนี้ยังมีสื่อประเภทงานศิลป รูปปั้น การเขียนลวดลาย สัญลักษณ์ ตามแผ่นหิน เครื่องปั้นดินเผา ล้วนแสดงถึงการสื่อความหมายบางอย่าง แม้ว่าเราจะไม่ทราบแน่ชัดว่า สิ่งต่างๆ เหล่านั้นต้องการสื่อความหมายในเรื่องใดบ้าง แต่ก็สามารถยืนยันได้ว่าเป็นการแสดงออกถึงการสื่อความหมายสำหรับมวลชนในยุคนั้นอย่างแน่นอน

2. ยุคการใช้ตัวอักษร
    ความจำเป็นที่จะต้องถ่ายทอดข่าวสารให้ได้รายละเอียดชัดเจนมากขึ้น คนโบราณได้คิดเครื่องหมายหรือสัญลักษณ์ขึ้น แทนการเขียนภาพอย่างหยาบๆ ในอดีต ระยะแรก เป็นการใช้ สัญลักษณ์ อักษรภาพ ด้วยวิธีเขียน ปั้น หรือแกะสลัก โดยใช้ใบไม้ แผ่นหิน ดินเหนียว เป็นวัสดุ ที่สำคัญและมีหลักฐานเป็นจำนวนมาก ได้แก่ บริเวณลุ่มแม่น้ำไนล์ ประเทศอียิปต์ปัจจุบัน แล้วถ่ายทอดไปยังดินแดนเมโสโปเตเมีย บริเวณประเทศอิรัคปัจจุบัน จากนั้นมีการถ่ายทอดต่อไปยังประเทศในแถบยุโรป ไปจนถึงประเทศอังกฤษ
การเขียนอักษรลงบนวัสดุที่เป็นแผ่น คนในประเทศอียิปต์โบราณได้ใช้ใบหญ้าชนิดหนึ่ง ที่เรียกว่า ปาปิรัส (Paperus) ซึ่งเป็นใบไม้ขนาดใหญ่ นำมาเขียนให้เป็นรอยด้วยว้สดุที่แหลม คม แล้วจึงนำไปย้อมสี คล้ายกับการใช้ใบลานในประเทศไทย ต่อมาคำว่า Paperus ได้ถูกนำมาใช้เรียกกระดาษ ว่า Paper ในปัจจุบัน
การผลิตแผ่นกระดาษ และหมึกเขียน มีขึ้นในประเทศจีน ประมาณ พ.ศ. 105 จากนั้นกระดาษจึงเผยแพร่ไปยังประเทศต่างๆ การใช้หมึกเขียนตัวอักษรลงกระดาษ คัดลอกข้อความให้ได้ตามจำนวนที่ต้องการ ช่วยให้สามารถเก็บบันทึก และเผยแพร่ความรู้ข่าวสารได้อย่างแพร่หลาย



3. ยุคการพิมพ์
    เนื่องจากวิธีการเขียน คัดลอกข้อความ มีความล่าช้า และคลาดเคลื่อนไปจากต้นฉบับ ชาวจีนโบราณรู้จักวิธีการทำสำเนาเอกสาร ด้วยการถู ( Rubbing ) ให้เกิดรูปรอยจากต้นฉบับที่เป็นหินแกะสลัก ต่อมาได้จัดทำแม่พิมพ์ขึ้นเป็นตัวๆ แล้วจัดเรียง พิมพ์ด้วยแท่นพิมพ์ แต่วิธีการพิมพ์ของจีนในสม้ยนั้น ยังไม่แพร่หลายไปที่อื่นมากนัก จนกระทั่งประมาณ พ.ศ. 1999 จึงได้เกิดการพิมพ์แบบอุตสาหกรรมขึ้นในทวีปยุโรป โดยนายโยฮาน์น กูเตนเบอร์ก (Johann Gutenberg) ชาวเยอรมัน ได้คิดประดิษฐ์ทำตัวเรียงพิมพ์ และสร้างแท่นพิมพ์ที่สามารถพิมพ์ได้ครั้งละมากๆ อันเป็นแบบอย่างของระบบการพิมพ์ในปัจจุบัน ซึ่งถือว่าเป็นการปฏิวัติการสื่อสารของโลกในสมัยนั้น ระบบการพิมพ์ของ กูเตนเบร์ก ได้รับการถ่ายทอดไปใช้อย่างแพร่หลายทั่วโลก ต่อเนื่องมาจนถึงปัจจุบัน

4. ยุคสื่อไฟฟ้าและอิเลคทรอนิคส์
    เกิดขึ้นภายหลังการค้นพบพลังงานไฟฟ้าเริ่มจาก โทรเลข โทรศัพท์ วิทยุโทรเลข วิทยุกระจายเสียง ภาพยนตร์ โทรทัศน์ และการสื่อสารผ่านดาวเทียม ตามลำดับ
การส่งโทรเลข โดยแปลข่าวสาร ข้อความ ส่งเป็นรหัสสัญญาณ (Code) ไฟฟ้า เกิดขึ้นใน พ.ศ. 2397 อีก 3 ปีต่อมาได้วางสายเคเบิลโทรเลข ข้ามมหาสมุทรแอตแลนติกเป็นผลสำเร็จ
โทรศัพท์ เริ่มใช้ใน พ.ศ. 2419 สามารถสื่อสารทางไกลโดยใช้คำพูด ทำให้การสื่อสารเป็นไปอย่างสะดวก รวดเร็ว
    พ.ศ. 2438 ค้นพบการส่งคลื่นวิทยุ ระยะแรกใช้สำหรับการส่งวิทยุโทรเลข ต่อมาได้รับการพัฒนาเป็นวิทยุกระจายเสียง ใช้กันอย่างแพร่หลายมาจนถึงปัจจุบัน
ภาพยนตร์ นำออกฉายเป็นครั้งแรกในปี พ.ศ. 2446
โทรทัศน์ สามารถส่งออกอากาศให้ประชาชนรับชมได้เป็นผลสำเร็จครั้งแรก ในปี พ.ศ. 2479 ที่กรุงลอนดอน ประเทศอังกฤษ
    พ.ศ. 2505 ประเทศสหรัฐอเมริกาส่งดาวเทียมสำหรับสื่อสารดวงแรก ชื่อ Telstar 1 ถือเป็นจุดเริ่มต้นของการสื่อสารยุคใหม่ ที่สามารถส่งข่าวสารได้ทั้งวิทยุ โทรทัศน์ โทรศัพท์ ฯลฯ กระจายไปได้ทั่วโลก ซึ่งต่อมาการสื่อสารโดยส่งสัญญาณผ่านดาวเทียม ได้รับการพัฒนาก้าวหน้าไปมาก จนถึงปัจจุบันมีการส่งดาวเทียมเพื่อการสื่อสารโทรคมนาคม รวมถึงการสื่อสารมวลชนอยู่เป็นจำนวนมาก
ปลายปี 2537 ประเทศไทยได้ดำเนินการส่งดาวเทียมไทยคม (Thaicom) โดยบริษัท ชินวัตรคอมพิวเตอร์ แอนด์ คอมมิวนิเคชั่น จำกัด เพื่อใช้ในกิจการสื่อสารโทรคมนาคม และการส่งสัญญาณโทรทัศน์ สำหรับประเทศไทยโดยเฉพาะ

ที่มา : http://www.udru.ac.th/~boonpan/1031204/Mass02.html